Viện Kiến trúc, Quy hoạch Đô thị và Nông thôn được thành lập từ tháng 10 năm 1956. Từ khi thành lập đến nay, Viện đã có nhiều cố gắng, hoàn thành chức năng, nhiệm vụ được giao là: Tổ chức nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật công nghệ để phục vụ công tác quản lý nhà nước lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch xây dựng, nghiên cứu bảo tồn và phát triển nền kiến trúc quốc gia; nghiên cứu phát triển lĩnh vực quy hoạch xây dựng; tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, hợp tác quốc tế và thông tin về khoa học công nghệ trong lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch xây dựng, thực hiện các hoạt động tư vấn, dịch vụ kỹ thuật, sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng, kiến trúc, quy hoạch xây dựng.

Trải qua các giai đoạn phát triển, Viện Kiến trúc, Quy hoạch đô thị và nông thôn đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng cũng như trình độ chuyên môn, luôn xứng đáng là Viện đầu ngành về kiến trúc, quy hoạch đô thị và nông thôn. Với những thành tích đạt được trong quá trình công tác, Viện Kiến trúc, Quy hoạch đô thị và nông thôn đã vinh dự được tặng thưởng:

- Huân chương Độc lập hạng Nhì năm 2005
- Ba năm liền (2008-2010) được Chính phủ tặng Cờ thi đua
- Hai năm 2006, 2007 được Bộ Xây dựng tặng Cờ thi đua.